Zwartbol actueel
< Terug naar overzicht
09-11-2015
Op 1 juli 2015 is de Wet aanpak schijnconstructies (WAS) in werking getreden. De wet is bedoeld om onderbetaling van werknemers tegen te gaan, met name bij zogeheten ketenconstructies. De WAS voert een aantal werknemers beschermende principes in, waaronder een nieuwe ketenaansprakelijkheid voor de betaling van het volledige verschuldigde loon. Als de werkgever niet kan worden aangesproken, kan de werknemer het voortaan hogerop zoeken in de keten bij de opdrachtgever en, zo die opdrachtgever geen verhaal biedt, zelfs nog hoger in de keten.
Achtergronden
De wetgever wil met deze wet bijdragen aan het voorkomen van oneerlijke concurrentie en het versterken van de rechtspositie van werknemers. Achtergrond is met name de vermeende uitbuiting van buitenlandse werknemers door middel van ketenconstructies. Misbruik van dergelijke constructies in, onder meer, de bouw- en transportsector en de tuinbouw heeft de laatste jaren geregeld het nieuws gehaald. In een ketenconstructie wordt werk over verschillende schakels uitbesteed. Wanneer aan het einde van zo’n keten een bedrijf uit een land met lage lonen staat, komt het vaak voor dat wordt gewerkt tegen lonen die lager liggen dan het Nederlandse minimumloon of het geldende cao-loon.
Ketenaansprakelijkheid
De belangrijkste wijziging door de WAS is erop gericht misbruik van ketenconstructies tegen te gaan. Per 1 juli 2015 kan de werknemer niet alleen zijn werkgever, maar ook diens directe opdrachtgever aanspreken voor voldoening van het volgens de wet of cao verschuldigde loon. Werkgever en opdrachtgever zijn hiervoor hoofdelijk (dus: ieder voor het geheel) aansprakelijk. Deze ketenaansprakelijkheid ziet op het gehele loon van de werknemer, en dus niet enkel op het minimumloon.
Wanneer de directe opdrachtgever van de werknemer geen verhaal biedt, kan de werknemer het steeds één stap hogerop zoeken in de keten zoeken door de eventuele opdrachtgever van de opdrachtgever aanspreken, en zo verder (dit betreft dan geen hoofdelijke aansprakelijkheid, maar een zogenoemde 'volgtijdelijke aansprakelijkheid').
Indien het achterstallige loon na een jaar, of bij ‘ernstige onderbetaling’ na zes maanden, nog steeds niet is betaald mag een werknemer zelfs direct de hoofdopdrachtgever aansprakelijk stellen (en kan hij daarna ook altijd nog zijn werkgever en de andere schakels in de keten aanspreken).
De ingevoerde regelgeving heeft (bovendien) een veel breder toepassingsbereik dan uitsluitend de eerder genoemde sectoren. De bovengenoemde ketenaansprakelijkheid geldt in alle gevallen waarin sprake is van aanneming van werk danwel een overeenkomst van opdracht, ongeacht of één van de betrokken partijen in het buitenland is gevestigd (en zelfs ongeacht de nationaliteit van de desbetreffende werknemer), zo lang het desbetreffende werk in Nederland is uitgevoerd). Deze ketenaansprakelijkheid is bovendien van dwingend recht en kan derhalve niet contractueel ten nadele van de werknemer worden uitgesloten.
De WAS is niet van toepassing op, bijvoorbeeld, koopovereenkomsten en heeft geen betrekking op werk dat door zzp’ers is verricht en is evenmin van toepassing wanneer een particulier een bedrijf inhuurt om werk te doen.
Relevant voor uw onderneming?
Vanwege de door de wetgever gekozen ruime reikwijdte van de WAS, geldt de ketenaansprakelijkheid ook voor uw bedrijfstak. Zo is de WAS, bijvoorbeeld, ook van toepassing op de (buitenlandse) opdrachtgever die een scheepsbouwovereenkomst met een in Nederland gevestigde scheepswerf sluit, waarbij de scheepswerf voor de fabricage van het dekhuis een aanneemovereenkomst met een in Nederland gevestigd metaalbe-werkingsbedrijf sluit en dat metaalbewerkingsbedrijf zich via een uitzendbureau bedient van buitenlandse werkkrachten, waardoor de als gevolg van het faillissement van het uitzendbureau onbetaald gebleven Roemeense lasser zijn onbetaald gelaten loon verhalen op het metaalbewerkingsbedrijf, de scheepswerf en de opdrachtgever.
Aansprakelijkheid voorkomen
Een (opdrachtgever van een) opdrachtgever kan aansprakelijkheid slechts vermijden door aannemelijk te maken dat hem niet kan worden verweten dat het verschuldigde loon niet is voldaan. Dit betekent, volgens de Parlementaire Geschiedenis, dat (de opdrachtgever van) de opdrachtgever zowel voor- als achteraf het nodige moet hebben gedaan om ervoor te zorgen dat (ter zake van zijn overeenkomst met de werkgever) het juiste loon wordt betaald.
Vooraf kan van de opdrachtgever worden gevergd dat hij zich ervan verzekert dat de aan de opdrachtnemer geboden prijs realistisch is bij een correcte betaling van het verschuldigde loon. Daarnaast dient de opdrachtgever in de overeenkomst (danwel daarop toepasselijke algemene voorwaarden) bepalingen op te nemen die ertoe strekken te waarborgen dat (i) opdrachtnemers of aannemers de geldende arbeidsvoorwaarden zullen naleven en die naleving zullen vastleggen; (ii) opdrachtgever middelen in handen heeft om te controleren of dit ook daadwerkelijk het geval is; en (iii) opdrachtgever de mogelijkheid heeft om bij niet-naleving door de werkgever, de desbetreffende met de werkgever gesloten overeenkomst te kunnen beëindigen. Teneinde te waarborgen dat lagere schakels in de keten zich ook aan deze verplichtingen zullen houden, dient er een kettingbeding te worden opgenomen, inhoudende dat opdrachtnemer/aannemer al deze verplichtingen op zijn beurt ook zèlf oplegt aan zijn opdrachtnemer/onderaannemer, enzovoorts.
Bovendien dient de opdrachtgever alleen zaken te doen met bedrijven die geregistreerd zijn in het handelsregister (in Nederland of in het buitenland). Tenslotte kan het van belang zijn dat de opdrachtgever, waar mogelijk, kiest voor gecertificeerde aannemers/opdrachtnemers.
Achteraf kan van de opdrachtgever onder andere worden gevergd dat hij zich inspant om eventuele misstanden op te lossen, bijvoorbeeld door een controle uit te voeren op de naleving van de arbeidsvoorwaarden, de lagere schakel in de keten tot naleving aan te zetten, of bemiddelend op te treden.
Overige wijzigingen
Naast de ketenaansprakelijkheid bevat de WAS ook twee nieuwe regelingen voor de uitbetaling van het minimumloon: (i) de werkgever dient het gedeelte van het loon gelijk aan het wettelijk minimumloon giraal te betalen; en (ii) uitbetaling van een deel van het minimumloon als onkostenvergoeding is niet meer mogelijk en minimumloon is niet meer vatbaar voor inhouding of verrekening door de werkgever, behalve bij voorschotten. Invoering van dit onderdeel van de WAS is overigens uitgesteld naar 1 januari 2016.
Afsluiting
Mocht u meer over de WAS of ketenaansprakelijkheid in breder verband willen weten, danwel wilt u uw overeenkomsten en/of algemene voorwaarden op dit of andere punten laten beoordelen en/of aanpassen, dan kunt u uiteraard contact opnemen met Danny Berlijn, telefonisch op 078-6992520 of per email berlijn@zwartbol.eu.
< Terug naar overzicht
Wet aanpak schijnconstructies
Op 1 juli 2015 is de Wet aanpak schijnconstructies (WAS) in werking getreden. De wet is bedoeld om onderbetaling van werknemers tegen te gaan, met name bij zogeheten ketenconstructies. De WAS voert een aantal werknemers beschermende principes in, waaronder een nieuwe ketenaansprakelijkheid voor de betaling van het volledige verschuldigde loon. Als de werkgever niet kan worden aangesproken, kan de werknemer het voortaan hogerop zoeken in de keten bij de opdrachtgever en, zo die opdrachtgever geen verhaal biedt, zelfs nog hoger in de keten.
Achtergronden
De wetgever wil met deze wet bijdragen aan het voorkomen van oneerlijke concurrentie en het versterken van de rechtspositie van werknemers. Achtergrond is met name de vermeende uitbuiting van buitenlandse werknemers door middel van ketenconstructies. Misbruik van dergelijke constructies in, onder meer, de bouw- en transportsector en de tuinbouw heeft de laatste jaren geregeld het nieuws gehaald. In een ketenconstructie wordt werk over verschillende schakels uitbesteed. Wanneer aan het einde van zo’n keten een bedrijf uit een land met lage lonen staat, komt het vaak voor dat wordt gewerkt tegen lonen die lager liggen dan het Nederlandse minimumloon of het geldende cao-loon.
Ketenaansprakelijkheid
De belangrijkste wijziging door de WAS is erop gericht misbruik van ketenconstructies tegen te gaan. Per 1 juli 2015 kan de werknemer niet alleen zijn werkgever, maar ook diens directe opdrachtgever aanspreken voor voldoening van het volgens de wet of cao verschuldigde loon. Werkgever en opdrachtgever zijn hiervoor hoofdelijk (dus: ieder voor het geheel) aansprakelijk. Deze ketenaansprakelijkheid ziet op het gehele loon van de werknemer, en dus niet enkel op het minimumloon.
Wanneer de directe opdrachtgever van de werknemer geen verhaal biedt, kan de werknemer het steeds één stap hogerop zoeken in de keten zoeken door de eventuele opdrachtgever van de opdrachtgever aanspreken, en zo verder (dit betreft dan geen hoofdelijke aansprakelijkheid, maar een zogenoemde 'volgtijdelijke aansprakelijkheid').
Indien het achterstallige loon na een jaar, of bij ‘ernstige onderbetaling’ na zes maanden, nog steeds niet is betaald mag een werknemer zelfs direct de hoofdopdrachtgever aansprakelijk stellen (en kan hij daarna ook altijd nog zijn werkgever en de andere schakels in de keten aanspreken).
De ingevoerde regelgeving heeft (bovendien) een veel breder toepassingsbereik dan uitsluitend de eerder genoemde sectoren. De bovengenoemde ketenaansprakelijkheid geldt in alle gevallen waarin sprake is van aanneming van werk danwel een overeenkomst van opdracht, ongeacht of één van de betrokken partijen in het buitenland is gevestigd (en zelfs ongeacht de nationaliteit van de desbetreffende werknemer), zo lang het desbetreffende werk in Nederland is uitgevoerd). Deze ketenaansprakelijkheid is bovendien van dwingend recht en kan derhalve niet contractueel ten nadele van de werknemer worden uitgesloten.
De WAS is niet van toepassing op, bijvoorbeeld, koopovereenkomsten en heeft geen betrekking op werk dat door zzp’ers is verricht en is evenmin van toepassing wanneer een particulier een bedrijf inhuurt om werk te doen.
Relevant voor uw onderneming?
Vanwege de door de wetgever gekozen ruime reikwijdte van de WAS, geldt de ketenaansprakelijkheid ook voor uw bedrijfstak. Zo is de WAS, bijvoorbeeld, ook van toepassing op de (buitenlandse) opdrachtgever die een scheepsbouwovereenkomst met een in Nederland gevestigde scheepswerf sluit, waarbij de scheepswerf voor de fabricage van het dekhuis een aanneemovereenkomst met een in Nederland gevestigd metaalbe-werkingsbedrijf sluit en dat metaalbewerkingsbedrijf zich via een uitzendbureau bedient van buitenlandse werkkrachten, waardoor de als gevolg van het faillissement van het uitzendbureau onbetaald gebleven Roemeense lasser zijn onbetaald gelaten loon verhalen op het metaalbewerkingsbedrijf, de scheepswerf en de opdrachtgever.
Aansprakelijkheid voorkomen
Een (opdrachtgever van een) opdrachtgever kan aansprakelijkheid slechts vermijden door aannemelijk te maken dat hem niet kan worden verweten dat het verschuldigde loon niet is voldaan. Dit betekent, volgens de Parlementaire Geschiedenis, dat (de opdrachtgever van) de opdrachtgever zowel voor- als achteraf het nodige moet hebben gedaan om ervoor te zorgen dat (ter zake van zijn overeenkomst met de werkgever) het juiste loon wordt betaald.
Vooraf kan van de opdrachtgever worden gevergd dat hij zich ervan verzekert dat de aan de opdrachtnemer geboden prijs realistisch is bij een correcte betaling van het verschuldigde loon. Daarnaast dient de opdrachtgever in de overeenkomst (danwel daarop toepasselijke algemene voorwaarden) bepalingen op te nemen die ertoe strekken te waarborgen dat (i) opdrachtnemers of aannemers de geldende arbeidsvoorwaarden zullen naleven en die naleving zullen vastleggen; (ii) opdrachtgever middelen in handen heeft om te controleren of dit ook daadwerkelijk het geval is; en (iii) opdrachtgever de mogelijkheid heeft om bij niet-naleving door de werkgever, de desbetreffende met de werkgever gesloten overeenkomst te kunnen beëindigen. Teneinde te waarborgen dat lagere schakels in de keten zich ook aan deze verplichtingen zullen houden, dient er een kettingbeding te worden opgenomen, inhoudende dat opdrachtnemer/aannemer al deze verplichtingen op zijn beurt ook zèlf oplegt aan zijn opdrachtnemer/onderaannemer, enzovoorts.
Bovendien dient de opdrachtgever alleen zaken te doen met bedrijven die geregistreerd zijn in het handelsregister (in Nederland of in het buitenland). Tenslotte kan het van belang zijn dat de opdrachtgever, waar mogelijk, kiest voor gecertificeerde aannemers/opdrachtnemers.
Achteraf kan van de opdrachtgever onder andere worden gevergd dat hij zich inspant om eventuele misstanden op te lossen, bijvoorbeeld door een controle uit te voeren op de naleving van de arbeidsvoorwaarden, de lagere schakel in de keten tot naleving aan te zetten, of bemiddelend op te treden.
Overige wijzigingen
Naast de ketenaansprakelijkheid bevat de WAS ook twee nieuwe regelingen voor de uitbetaling van het minimumloon: (i) de werkgever dient het gedeelte van het loon gelijk aan het wettelijk minimumloon giraal te betalen; en (ii) uitbetaling van een deel van het minimumloon als onkostenvergoeding is niet meer mogelijk en minimumloon is niet meer vatbaar voor inhouding of verrekening door de werkgever, behalve bij voorschotten. Invoering van dit onderdeel van de WAS is overigens uitgesteld naar 1 januari 2016.
Afsluiting
Mocht u meer over de WAS of ketenaansprakelijkheid in breder verband willen weten, danwel wilt u uw overeenkomsten en/of algemene voorwaarden op dit of andere punten laten beoordelen en/of aanpassen, dan kunt u uiteraard contact opnemen met Danny Berlijn, telefonisch op 078-6992520 of per email berlijn@zwartbol.eu.
